شهید رییسی اعتقاد عملی به گفتمان امام راحل داشت
امام جمعه فومن با بیان اینکه «شهید رییسی» اعتقاد عملی به گفتمان امام خمینی(ره) داشت، گفت: مردم رییس جمهوری می خواهند که به این گفتمان ها پایبند باشد.
سیستم آموزش عالی در دنیا همواره در حال تغییر است. بسیاری از کشورهای غربی و آمریکایی به لطف کارشناسان خبره ای که دراختیار دارند، توانسته اند این حوزه را توسعه داده و از جدیدترین دانش و اطلاعات برای پیشبرد این سیستم استفاده کنند. اما برخی کشورهای آسیایی، آفریقایی و نقاط دیگر جهان گامهایی را برای توسعه برداشته اند که گاهی امیدوارکننده است و چشم انداز روشنی را پیش روی آموزش عالی آن کشور قرار می دهد، اما به طور کلی امر مسلم این است که دنیا در مسیری حرکت می کند که خواسته یا ناخواسته باید پیشرفت کرده و سیستم هایی جهانی را جایگزین سیستم های منحصر به هر کشوری کند.
به گزارش عصر گیلان، در سال ۲۰۰۶ بود که گروهی بین المللی از دانشمندان قرن جدید، گرد هم آمدند تا در مورد چالش های پیش روی آموزش عالی، از انبوه سازی این سیستم گرفته تا تبدیل آموزش عالی از یک سیستم دولتی به سیستمی خصوصی تا اقتصاد دانشی و تأثیر فناوریهای جدید بحث و گفت و گو کنند. ۱۵ سال بعد، این چالشها هنوز هم پابرجا است و همهگیری کرونا هم به تمام این مشکلات اضافه شده و کارشناسان بر این باورند که وقت آن رسیده نگاهی دوباره به این چالشها داشته باشیم. انبوهسازی در مقیاس بزرگتری پیشرفت کرده و بهویژه در کشورهای بسیار بزرگی چون چین و هند قابل مشاهده است. در کشورهایی که سیستمهای انبوه آموزش عالی سالها پیش در اواخر قرن بیستم تأسیس شدهاند، اکنون انبوه سازی های پدیدآمده از اهداف اجتماعی مردم به مرز ۵۰ درصد یعنی میزان مشارکت بالا رسیده است. این منجر به شکلگیری سازمانها و حاکمیت سیستم های ملی شده است.
رشد سیستم های آموزش عالی همراه با بازاریابی، باعث افزایش طبقه بندی و تمایز شده است. این امر کل سیستم های آموزش عالی را در قالب طبقه بندی سازمانی، از کالج هایی با اعتبار پایین گرفته تا موسسات برتر ردهبالا و نخبه، از دانشگاه های علمی – کاربردی گرفته تا دانشگاه های پژوهشی، به نوبه خود به معنای طبقه بندی حرفه دانشگاهی، مجموعه دانشجویی، مقاطع تحصیلات تکمیلی و ارزشی است که برای پژوهش قائل می شود.
طبقه بندی در حرفه آموزش بیشتر در موسسات آموزشی، به ویژه موسسات آموزش عالی انجام میشود که بین دانشکده های دائمی و مشروط یا دانشکدهای با قراردادهای کوتاهمدت و بین رشتهها و گروهها انجام میشود. اقتصاد دانشی ادغام بیشتر فناوریهای اطلاعاتی در زندگی روزمره نیز طی سالهای اخیر پیشرفت کرده است. تنش میان انبوهسازی مداوم و اهمیت آموزشعالی برای اقتصاد دانشی منجر به بازاریابی و طبقهبندی بیشتر در آموزشعالی شده است. ترکیب بازاریابی و طبقهبندی، به طور فزایندهای باعث تحول آموزش عالی از جنبه دولتی به خصوصی طی ۱۵ سال گذشته شده است.
رویکردی به جهانی سازی آموزش عالی
از جمله تغییرات مهمی که در سال های اخیر در سیستم آموزش عالی دیده شده، گرایش کشورها و نظام های آموزشی به جهانی سازی و بین المللی کردن است. در ابتدای قرن، پیشبینی میشد جهانی سازی نئولیبرال گردش جهانی استعدادها و همکاریهای بینالمللی را افزایش داده و مرزهای دولتی و ملی را نیز ضعیف کرده است. دو دهه بعد، کارشناسان متوجه شدند درحالیکه جابهجایی دانشجویان بینالمللی و تحقیقات مشارکتی بینالمللی، بخش مهمی از آموزشعالی را به خود اختصاص دادهاند، نقش دولت کاهش نیافته و اینکه نگرش دولتهای ملی و عموم مردم نسبتبه جهانی سازی دانشگاهها و آموزش عالی مثبت است، بسیار بحثبرانگیز شده است.
افزایش موانع دریافت ویزای دانشجویان بینالمللی در آمریکا و انگلیس یکی از نمونههای این روند بهشمار میرود. جابهجایی دانشگاه اروپای مرکزی از بوداپست به وین -مورد تیره و تاری که بین آمریکا و چین حکمفرماست- همکاریهای بینالمللی این دو کشور را هم در زمینه آموزشعالی و پژوهش به خطر انداخته است. ازسوی دیگر، جهانیسازی آموزشعالی دانشگاهی در دنیا تمرکز بیشتری بر بازار، درآمد و اعتبار داشته و تمرکز خاصی روی جابهجایی دانشجویان دارد و تأکیدی بر نخبهگرایی و انحصارطلبی ندارد. جدیدترین و جدیترین چالشی که امروزه سیستم آموزشعالی را درگیر کرده، همهگیری جهانی کووید-۱۹ است که بر تمام ابعاد جامعه و اقتصاد کشورهای دنیا سایه انداخته و این تأثیر همه جانبه باتوجه به تداوم این ویروس، در آینده هم ادامه خواهد داشت. کارشناسان حوزه آموزشعالی همچنان اعلام کردهاند باید پیامدهای این موج همهگیری را در میانمدت و بلندمدت مشاهده کرد.
از یک سو بی عدالتی در دسترسی به فناوری های دیجیتال و یادگیری آنلاین بارز است، به طوری که بیشتر نابرابری های اجتماعی را در نسل درگیر با این مسائل چه در سطح ملی و چه در سطح جهانی تحتتأثیر قرار خواهد داد. دانشجویان پیشتر هم با فقدان ساعتهای آزمایشگاه و دیگر فعالیتهای عملی و کارآموزی مواجه بودهاند. فروپاشی اقتصادی کشورها به ویژه در یک سال و نیم اخیر بعد از همه گیری کرونا، چشمانداز اشتغال فارغ التحصیلان آموزش عالی را کاهش داده است. کاهش جابهجایی دانشجویان و عدم اطمینان از شیوه آموزش و وضعیت مراقبتهای بهداشتی در کشورهای پذیرنده دانشجویان بینالمللی، کاهش آموزش بین فرهنگی را به دنبال خواهد داشت و علاوهبر آن، بودجه موسسات آموزشعالی را که به هزینه دانشجویان بین المللی بستگی دارند، به خطر میاندازد.
دستیابی به منافع مشترک
از سوی دیگر، همه گیری ویروس کرونا هم مانند دیگر بحران های جهانی، فرصت های جدیدی را برای بهتر یا بدتر شدن وضعیت آموزش عالی ایجاد می کند. این مساله بر پیوند و ارتباط متقابل جهان ما و اهمیت درک آنچه برای منافع مشترک تمام جوامع مفید است و همچنین نیاز به تغییر تمرکز جهانیسازی بازار انحصاری و شهرتمحور برای تمرکز بیشتر بر یادگیری جهانی تأکید میکند. درحالیکه دوگانگی منافع دولتی/ خصوصی بیشتر موردتوجه حوزه دانشگاهی قرار گرفته، اما زمان آن رسیده است که مفاهیم کاربردی مفهوم منافع مشترک را در آموزشعالی بررسی کنیم.
برخی موضوعات اساسی در آموزشعالی ازجمله هدف آموزش عالی؛ ارتباط میان آموزشعالی و دنیای کار و دیگر دامنههای زندگی؛ نقش آموزشعالی در بهبود وضعیت جامعه؛ و نقش آموزش عالی در ایجاد جهانی پاکتر با شیوع همهگیری کرونا بیشتر خود را نشان داده است. زمان آن رسیده است که راههای بهتر و جدیدتری را برای سازماندهی مناسبتر آموزشعالی و جامعه پیشنهاد دهیم.
دهه های پیش رو را دریابید
برخی کارشناسان و دانشمندان طی ۱۵ سال گذشته درقالب کتابی بهنام «دهه پیش رو»، به شغلهای دانشگاهی، نابرابری جنسیتی، حاکمیت و نقش دانشگاه ها در جامعه، مساله دسترسی به آموزش عالی و ترکیب بخش خصوصی و دولتی در آموزش عالی و ابعاد جهانیسازی آموزشعالی پرداختهاند. نویسندگانی از سراسر جهان ازمنظر موضوعی و جغرافیایی مختلف به این موضوعات می پردازند. وقتی صحبت از حرفه دانشگاهی میشود، در این کتاب ارزیابی خارجی بهرهوری پژوهشی، نسبت روبه رشد دانشکدههای احتمالی و نابرابری جنسیتی مطرح میشود. ارزیابی عملکردی در بین چالشهایی است که ۱۵ سال پیش هم مطرح بوده است، اما در حال حاضر دادههای کلان و سیستمهای پاسخگویی گستردهتر، امکان بیشتری برای عملکرد و درنتیجه رفتار اعضای هیاتعلمی فراهم میکنند.
برخی کارشناسان اینگونه استدلال میکنند که سیستمهای ارزیابی عملکرد که ازسوی شرکتهای خارجی اداره میشوند، ارزیابی علمی را از جامعه دانشگاهی دور کردهاند. فرهنگ تحمیلشده رقابتی و عدم حمایت اعضای هیاتعلمی دائمی از همکاران خود که دارای قراردادهای کوتاهمدت هستند، حرفه دانشگاهی را در داخل تقسیم کرده و هویت علمی را تضعیف میکند. روند فزاینده دانشگاهیان برای تبدیل شدن به افراد حرفهای جدید با منافع محدود شخصی که تحت کنترل از خارج هستند، ارزشهای علمی، نمایندگی دانشگاهی و دستیابی به منافع عمومی را که در هسته آموزشعالی است، تضعیف میکند. پیشرفت در زمینه برخورد با زنان در آموزشعالی بهطور قطع در سالهای اخیر صورت گرفته، اما حتی در کشورهای اروپایی هنوز هم برابری جنسیتی حاصل نشده است. بخش دسترسی و نابرابری در آموزشعالی، پیشرفتهایی را در این زمینه طی سالهای اخیر موردتوجه قرار داده است. پذیرشهای جامع بهعنوان ابزاری که انواع ویژگیهای یک داوطلب را در چارچوب فرصتهای موجود ارزیابی میکند، روشی است که تنها چند کشور، یعنی آمریکا و هنگکنگ دنبال میکنند. در موارد دیگر مانند پذیرشهای عقلانی در انگلیس، چنین رویکردی تنها آن دسته از مدارک تحصیلی را پوشش میدهد که در متن فرصتها گرفته شده است. کارشناسان به تحقیق درمورد بقای مسیرهای شغلی درمقابل آموزشعالی میپردازند و این خطر وجود دارد که کشورهای درحال توسعه، با نادیده گرفتن ارزش شغلهای حرفهای در سیاستهای گسترش مشارکتی، موانع بیشتری را برای فرصتهای آموزشی ایجاد کنند. کارشناسان و دانشمندان از دیدگاه تاریخی بر نقش حیاتی شهروندی برای دانشجویان و اعضای هیاتعلمی تمرکز میکنند.
آنها در بحث حاکمیت و نقش آموزشعالی در جامعه نشان میدهند سیاستهای فراملی که ازطریق اتحادیه اروپا و OECD ایجاد شده، منجربه تلاقی سیاستها در کشورهای اروپایی میشود، اما در نتایج مشابه با سرعت و الگوی سیاستهای حاکمیتی شکل نگرفته است. در این میان، دو چالش پیشرو وجود دارد: تمایز بیشتر سیاستها و فقدان گزینههای کاری برای مدلهای حاکمیت نئولیبرال با تأثیر منفی آنها، بهویژه روی بهرهوری پژوهشی. کارشناسان نشان میدهند که چگونه مشارکت بالا در آموزشعالی طبقهبندیشده میتواند با ایجاد گروههای بزرگ در آموزشعالی که از درآمد بالاتر برخوردار نیستند، منجربه ایجاد شکاف فرهنگی در جوامع شود. باید تجدیدنظری در اهداف آموزشعالی و روابط بین آموزشعالی و دنیای کار انجام شود. آنها چالشهای بیشتر هماهنگی سیستمهای آموزشی عالی ملی را با افزایش تمایز آنها برجسته میکنند. چالشهایی که پیشروی متعادلسازی جاهطلبیها برای ایجاد کلاس جهانی در تولید تحقیقات قرار دارند، در عین حال تامین نیازهای محلی ازطریق کمک به جبران نابرابریها و بیعدالتیهای گذشته بررسی شده است. درنهایت، کارشناسان موضوعات بودجهای، ازجمله تغییر روند از بودجه دولتی به خصوصی و تمرکز فزاینده منابع و انتخابپذیری بودجه و چالشهای بینالمللی را بررسی کردهاند. آنها در سناریویی احتمالی برای آینده آموزشعالی، مروری کلی بر روند بودجه را شامل تقویت طبقهبندی و نابرابریهای اجتماعی ارائه میدهند. مورد دیگر، کاهش روندهایی است که در آن نابرابری اجتماعی مداوم، سیاستهای بودجهای را تغییر میدهد. افزایش روند جهانیسازی دانشگاهها در یکدهه گذشته، همراه با تقاضا برای اقتصاد دانشی، باعث شده رویکرد استراتژیکی برای بینالمللیسازی در آموزشعالی توسعه یابد. دانشمندان تاکید کردهاند امروزه بسیاری از ارزشهای سنتی مرتبط با مشارکت درمعرض خطر هستند و درحال حاضر، مسیر این تمرکز بر یادگیری جهانی در کل سیستم آموزشعالی در دنیا تغییر یافته است. آنها گامهای مثبتی را ارائه کردهاند که اهمیت تقویت و حمایت از اهمیت مداوم بینالمللی شدن آموزشعالی را در نظم جهانی نشان میدهد.
مشارکت بین المللی
کارشناسان در طرح دانش پژوهان قرن جدید، ابداعی نوآورانه و جهانی را پیرامون پیشبرد درک متقابل بینالمللی و ارائه فرصتهای مطالعه مشترک ارائه دادهاند. نهتنها گروههای تحقیقاتی مشترک در زمینه موضوعات اصلی به انتشار این موضوعات ادامه میدهند، بلکه علایق مشترک جدیدی نیز پیدا کردهاند و هنوز هم در سطح جهانی و آنلاین با هم مشارکت میکنند و ایدههای جدید را موردبحث قرار میدهند. امروزه که همهچیز با سرعت بالایی پیش میرود، هنگامی که توازن نیروهای ژئوپلیتیکی درحال تغییر است، فعالیتهای مشترک هنوز هم میتوانند نشانه ثبتی برای اقدامات لازم در پیشبرد اهداف باشند. چالشهای آموزشعالی همچنان پابرجا خواهند بود و تغییر چنین فشارهایی مانند تغییرات آبوهوایی، عفونتهای ویروسی و تغییر دنیا همچنان ادامه دارد. این قبیل موضوعات، به موضوع بحث و پژوهش در آینده تبدیل خواهند شد.
مطالب مرتبط
مطالب پیشنهادی